دیابت چیست؟
در این مقاله قصد داریم به شرح انواع دیابت و علائم و علل دیابت و همچنین راه‌های پیشگیری و درمان دیابت بپردازیم.
دیابت یک بیماری مزمن است که زمانی رخ می‌دهد که پانکراس دیگر قادر به تولید انسولین نباشد یا بدن نتواند به‌مقدار کافی از انسولین استفاده کند.
در حال حاضر حدود ۵۴۰ میلیون نفر در جهان با دیابت دست و پنجه نرم میکنند.
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس تولید می‌شود و باعث می‌شود تا گلوکز موجود در غذایی که می‌خوریم، وارد سلول‌های بدن شده و برای تولید انرژی استفاده شود.
بدن تمامی مواد غذایی حاوی کربوهیدرات را به گلوکز در خون تبدیل می‌کند و انسولین به گلوکز کمک می‌کند تا وارد سلول‌ها شود.
گلوکز منبع مهمی از انرژی برای سلول‌های تشکیل‌دهنده عضلات و بافت‌ها است و همچنین منبع اصلی سوخت مغز محسوب می‌شود.
علت اصلی دیابت بسته به نوع آن متفاوت است. اما صرف نظر از نوع دیابت، این بیماری می‌تواند منجر به افزایش قند خون شود. افزایش بیش از حد قند در خون می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود.
هایپرگلیسمی یا افزایش بیش از حد قند خون
زمانی که بدن نتواند انسولین تولید کند یا به طور مؤثر از آن استفاده نماید، سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد که به آن “هایپرگلیسمی” گفته می‌شود.
انواع دیابت
دیابت یا قند خون شامل دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ است.
همچنین شرایط دیابتی که ممکن است قابل برگشت باشند شامل پیش‌دیابت و دیابت بارداری هستند.
پیش‌دیابت زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است، اما نه به حدی که به عنوان دیابت شناخته شود. پیش‌دیابت می‌تواند منجر به دیابت شود، مگر اینکه اقداماتی برای پیشگیری از آن انجام شود.
دیابت بارداری نیز در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، اما ممکن است پس از تولد نوزاد از بین برود.
دیابت نوع ۱
اگر مبتلا به دیابت نوع ۱ هستید، پانکراس شما انسولین تولید نمی‌کند یا مقدار بسیار کمی انسولین تولید می‌کند. دیابت نوع ۱ می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما معمولاً در کودکان و جوانان بروز می‌کند.
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای کنترل سطح قند خون خود به تزریق روزانه انسولین نیاز دارند. در صورت عدم دسترسی به انسولین، ممکن است جان خود را از دست بدهند.
در سال ۲۰۲۲، حدود ۸.۷۵ میلیون نفر با دیابت نوع ۱ زندگی می‌کردند که از این تعداد، ۱.۵۲ میلیون نفر زیر ۲۰ سال بودند.
علت دقیق دیابت نوع ۱ هنوز مشخص نیست. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به این بیماری در صورت وجود یک عضو خانواده مبتلا، کمی افزایش می‌یابد.
همچنین عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض عفونت ویروسی می‌توانند واکنش خودایمنی را تحریک کرده و منجر به دیابت نوع ۱ شوند.
دیابت نوع ۱ در حال حاضر قابل پیشگیری نیست و درمانی برای آن وجود ندارد.
علائم دیابت نوع ۱
شایع‌ترین علائم دیابت نوع ۱ عبارت‌اند از:
– تشنگی غیرطبیعی و خشکی دهان
– کاهش وزن ناگهانی
– تکرر ادرار
– کمبود انرژی و خستگی
– گرسنگی مداوم
– تاری دید
– شب‌ادراری
تشخیص دیابت نوع ۱ ممکن است دشوار باشد و به آزمایش‌های بیشتری برای تأیید تشخیص نیاز باشد.
پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۱
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیاز به درمان روزانه با انسولین، نظارت منظم بر قند خون و داشتن یک سبک زندگی سالم دارند.
انسولین
همه افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ باید انسولین مصرف کنند تا سطح قند خون خود را کنترل کنند.
انواع مختلفی از انسولین وجود دارد که بر اساس سرعت عمل، زمان اوج و مدت اثرشان متفاوت هستند.
سه روش رایج برای مصرف انسولین شامل استفاده از سرنگ، قلم انسولین یا پمپ انسولین است.
اندازه‌گیری مداوم قند خون
اندازه‌گیری مداوم قند خون (CGM) پیشرفت بزرگی در مدیریت دیابت به شمار می‌رود.
برخلاف اندازه‌گیری قند خون به روش سنتی که شامل نمونه‌گیری با سوزن است، دستگاه‌های CGM راهکاری آسان‌تر برای اندازه‌گیری سطح قند خون ارائه می‌دهند.
این دستگاه‌ها با نشان دادن لحظه‌ای قند خون، به افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ کمک میکنند تا تصمیمات آگاهانه‌ای درباره رژیم غذایی، دوز انسولین و سبک زندگی خود بگیرند.
فواید فعالیت بدنی
فعالیت بدنی منظم برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ بسیار مفید است.
این فعالیت‌ها سلامت قلب و عروق را بهبود می‌بخشند، قدرت بدن را افزایش می‌دهند، به کنترل وزن کمک میکنند و سطح قند خون را مدیریت میکنند.
ورزش همچنین باعث بهبود خلق‌وخو، کاهش استرس و افزایش سلامت روانی می‌شود.
تغذیه سالم
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ می‌توانند بدون محدودیت، طیف وسیعی از غذاها را مصرف کنند.
با پیشرفت‌های صورت‌گرفته در روش‌های درمان و تحویل انسولین، پیروی از رژیم‌های سخت دیگر ضروری نیست.
با این حال، برای نگه داشتن سطح قند خون در محدوده هدف و جلوگیری یا تأخیر در عوارض دیابت، این افراد باید وعده‌های غذایی سالم و متعادلی که شامل همه گروه‌های غذایی اصلی باشد، مصرف کنند.
دیابت نوع ۲
نشانه اصلی دیابت نوع ۲، مقاومت به انسولین است؛ یعنی زمانی که بدن نمی‌تواند به طور کامل به انسولین پاسخ دهد.در بسیاری از موارد، این بیماری قابل پیشگیری یا تأخیر است.
به دلیل عدم عملکرد صحیح انسولین، سطح قند خون افزایش می‌یابد و بدن انسولین بیشتری تولید می‌کند. اما در برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، این فرآیند می‌تواند پانکراس را خسته کند. در نتیجه، تولید انسولین کاهش یافته و سطح قند خون بیشتر افزایش می‌یابد که در اصطلاح به آن هایپرگلیسمی یا افزایش بیش از حد قند خون گفته می‌شود.
دیابت نوع ۲ حدود ۹۰٪ از کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد و شایع‌ترین نوع دیابت است.
تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی ناشی از توسعه سریع و شهرنشینی باعث افزایش شدید این بیماری شده است.
پیش‌تر این بیماری عمدتاً در بزرگسالان مسن دیده می‌شود، اما امروزه به دلیل افزایش چاقی، سبک زندگی کم‌تحرک و رژیم غذایی ناسالم، دیابت نوع ۲ در کودکان، نوجوانان و جوانان نیز رو به افزایش است.
علائم دیابت نوع ۲
علائم دیابت نوع ۲ مشابه علائم دیابت نوع ۱ است و شامل موارد زیر می‌شود:
– تشنگی شدید و خشکی دهان
– تکرر ادرار
– کمبود انرژی و خستگی
– زخم‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند
– عفونت‌های مکرر پوستی
– تاری دید
– احساس گزگز یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
این علائم می‌توانند خفیف یا حتی غایب باشند، به همین دلیل افراد ممکن است سال‌ها با دیابت نوع ۲ زندگی کنند بدون اینکه تشخیص داده شود.
عوامل بروز دیابت نوع ۲
– سابقه خانوادگی دیابت
– اضافه وزن
– رژیم غذایی ناسالم
– فعالیت بدنی ناکافی
– افزایش سن
– فشار خون بالا
– نژاد و قومیت
– سابقه دیابت بارداری
– تغذیه نامناسب در دوران بارداری
پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۲
عوامل مهم در پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۲ شامل رژیم غذایی سالم، افزایش فعالیت بدنی، ترک سیگار و حفظ وزن مناسب است.
داروهای خوراکی و انسولین نیز معمولاً برای کمک به کنترل سطح قند خون تجویز می‌شوند.
گاهی اوقات، سبک زندگی سالم به تنهایی کافی نیست و افراد ممکن است به داروهای خوراکی نیاز داشته باشند.
در صورت عدم درمان با یک دارو، ترکیبی از داروها تجویز می‌شود. اگر داروهای خوراکی برای کنترل قند خون مؤثر نباشند، ممکن است تزریق انسولین لازم باشد.
اندازه‌گیری مداوم قند خون
اندازه گیری مداوم قند خون یکی از عوامل در کنترل دیابت است. برخلاف روش‌های سنتی که نیاز به نمونه‌گیری خون دارد، دستگاه‌های اندازه گیری قند خون یا CGM راه‌کار آسان‌تری برای اندازه‌گیری قند خون ارائه می‌دهند.
این دستگاه‌ها به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که انسولین مصرف میکنند کمک میکنند تا با اطلاعات لحظه‌ای تصمیمات بهتری درباره رژیم غذایی، دوز انسولین و سبک زندگی خود بگیرند.
فواید فعالیت بدنی
مطالعات نشان می‌دهند که فعالیت بدنی می‌تواند به کنترل سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. هر نوع ورزش مفید است، اما نوع فعالیت و زمان آن می‌تواند تأثیر بیشتری بر سلامت داشته باشد.
تغذیه سالم
برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل همه گروه‌های غذایی اصلی باشد، بسیار مهم است. این رژیم به کنترل سطح قند خون، حفظ وزن سالم و جلوگیری یا تأخیر در عوارض دیابت کمک می‌کند.
نوع سوم دیابت : دیابت بارداری
در دوران بارداری،بدن هورمون‌هایی تولید می‌کند که می‌تواند توانایی بدن در استفاده مؤثر از انسولین را مختل کند. این وضعیت که به مقاومت به انسولین معروف است، بخشی طبیعی از بارداری است. اما در برخی از زنان، مقاومت به انسولین بیش از حد شده و منجر به دیابت بارداری می‌شود.
شما می‌توانید از طریق پنجره زیر مقاله دیابت بارداری را به‌طور کامل مطالعه کنید.
[button color=”blue” size=”big” link=”https://pelak5.ir/2024/11/%d8%af%db%8c%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c/” icon=”” target=”true”]درباره دیابت بارداری بیشتر بخوانید…[/button]
مقالات دیگر
بعدی
آذر ۱, ۱۴۰۳
دیابت بارداری
قبلی
آبان ۲۴, ۱۴۰۳
ولنتاین ۱۴۰۳ در ایران چه روزی است؟
